Bij de sluis in Borgharen heeft Rijkswaterstaat ruimte geboden voor een proef met een systeem van Noria waarbij een scheprad plastic afval uit het water schept. Het werd dit najaar bij de stuw en het sluizencomplex van Borgharen getest en werkt tot nu toe naar tevredenheid.
Plastic soep in binnenwateren, zeeën en oceanen. Het is een omvangrijk milieuprobleem. Sportvissers hebben baat bij schone wateren en oevers. Plastic komt immers ook vaak in de magen van vissen terecht. Sportvisserij Limburg werkt dan ook met diverse partijen samen om het afvalprobleem aan te pakken. De meeste sportvissers ruimen netjes hun rommel op en veel sportvissers helpen al jaren mee bij opruimacties bij oevers en rivieren. Sommige hengelsportverenigingen organiseren zelfs hun eigen schoonmaakacties. Desalniettemin baart het plastic afval de sportvisserij, maar ook bewoners en de overheid grote zorgen.
De plastic flessen, tasjes en andere verpakkingen die in sloten, rivieren drijven, zijn meestal door de wind in het water geblazen. Tachtig procent van het plastic in de plastic soep in de oceanen is naar schatting afkomstig van het land. De gemalen van de waterschappen spelen daarin een rol. Zij pompen overtollig water weg naar zee en kanalen. De gemalen zijn weliswaar voorzien van roosters, maar die vangen alleen groot afval op zoals jerrycans en zelfs tuinstoelen. Gelukkig presenteren bedrijven en milieuorganisaties meer en meer uitvindingen om een einde te maken aan de plastic soep.
Hoe werkt het systeem?
De kracht schuilt in de eenvoud. Stromend water zet het scheprad in beweging. Dat rad heeft vijf schoepen die plastic uit het bovenste deel van de waterkolom verwijderen. Het apparaat heeft zo min mogelijk bewegende onderdelen. Daarom is er weinig tot geen onderhoud nodig. In waterwegen kan het op plekken gelegd worden waar veel plastic zich ophoopt. Scheepvaart en vissen ondervinden geen hinder.
Met deze uitvinding kan het kleinere afval dat tussen de roosters van gemalen doorglipt, worden opgevangen. Er wordt gebruikgemaakt van de opwaartse waterstroom en bestaande technieken zoals de oer-Hollandse schepraderen van de poldermolens. De plasticvanger kan zonder al te grote investeringen achter gemalen worden geïnstalleerd. Het is ook nog eens visvriendelijk. De schepraderen bewegen namelijk langzaam en alleen in het bovenste deel van de watergang, waardoor vissen makkelijk kunnen uitwijken.
Vier Nederlandse uitvindingen
Opvallend genoeg is het systeem van Noria een van wel vier Nederlandse uitvindingen die nu operationeel zijn of dat binnenkort worden. Eind oktober werd The Interceptor van Ocean Cleanup gepresenteerd. Dit systeem is gericht op maximale afvang van drijvend plastic in zwaar vervuilde rivieren. Het systeem van Noria kan hier ook voor worden gebruikt, maar is óók geschikt voor smalle waterwegen als beken en grachten.
Een derde Nederlandse uitvinding om plastic te vangen is The Great Bubble Barrier. Een scherm van luchtbellen houdt in dit geval met de stroming meegevoerd plastic in de hele waterkolom tegen en geleidt dat naar de kant. Amsterdam heeft de primeur met de eerste Bubble Barrier die in november officieel geopend werd.
Bij een vierde uitvinding, de Shoreliner, wordt drijvend plastic geleid naar een opvangfuik in het water. Deze wordt periodiek geleegd.
Het is goed dat er keuze is in verschillende afvangsystemen, omdat het vooral van plaatselijke omstandigheden af zal hangen welk systeem waar het beste kan worden ingezet. Een volgende stap is om het verzamelde plastic te analyseren en met bronaanpak aan de slag te gaan.
Ondanks dat er systemen komen die de plastic wegvangen roept Sportvisserij Limburg sportvissers nog steeds op om hun rommel netjes op te blijven ruimen. Daarnaast kan het helpen om mensen aan te spreken op rommel en mee te helpen bij een van de vele schoonmaakacties. Zo blijven visstekken, oevers en het water schoon, waardoor je optimaal van het vissen en de mooie natuur kunt genieten!